1.1.1 Apparatuur

Apparatuur

Op Nederlandse wateren spreken we meestal van een marifoon; internationaal heet hetzelfde apparaat een VHF-installatie (Very High Frequency). Het gaat om een zender-ontvanger voor marifonie in het VHF-bereik. Naast de vaste uitvoering bestaat er een draagbare variant: de VHF-portofoon (ook wel handmarifoon). Voor onderlinge communicatie aan boord wordt vaak een UHF-portofoon (Ultra High Frequency) gebruikt; die is bedoeld voor intern gebruik binnen het schip en niet voor verkeer op de vaarweg.

De vaste VHF-marifoon

Een vaste marifooninstallatie aan boord bestaat uit drie delen: de marifoon zelf (de zender/ontvanger), een externe antenne met antennekabel en een externe spanningsbron. De marifoon is doorgaans een kastje met een handmicrofoon aan een spiraalsnoer of een telefoonhoorn met spreek- en luisterkant. Op de microfoon of hoorn zit de PTT-knop (Press To Talk) om te zenden; luisteren gebeurt automatisch zodra je de PTT loslaat. Bij een handmicrofoon is er in het toestel een luidspreker ingebouwd. Aan de voorzijde zit een bedieningspaneel en knoppen

De belangrijkste bedieningselementen spreken voor zich. Met ON/OFF zet je het toestel aan en uit. De volumeregeling bepaalt de geluidssterkte van de luidspreker; te hoog volume kan rondzingen veroorzaken. De squelch (ruisonderdrukker) stelt de drempel in waarop de ontvanger ruis weg filtert: te streng instellen onderdrukt ook zwakke signalen. Met de dimmer pas je de helderheid van het display aan; ’s nachts voorkomt dat hinderlijk licht in de stuurhut. Sommige functies zijn (op binnenwater) beperkt of niet toegestaan. Dual watch  (min of meer gelijktijdig uitluisteren op twee kanalen) is in Nederland niet toegestaan en ontbreekt of is uitgeschakeld op goedgekeurde binnenvaartmarifoons. Hetzelfde geldt voor handmatig schakelen tussen laag en hoog zendvermogen: low power (0,5–1,0 Watt) is bedoeld voor communicatie met bruggen, sluizen, verkeersposten en havenautoriteiten; high power maximaal 25 Watt mag je op binnenwater niet, alleen op ruim openwater en de Waddenzee mag je op kanaal 16 op hoog vermogen zenden. Een scrambler (spraakversleuteling) voorkomt meeluisteren door spraak te vervormen tot gekraak wat niet te verstaan is; gebruik daarvan is alleen toegestaan op speciaal aangewezen scramblerkanalen en dus niet op algemene kanalen zoals 10, 16 of 17.

Het display laat duidelijk zien wat het toestel doet. Je ziet bijvoorbeeld RX (ontvangen) of TX (zenden) in beeld, naast het gekozen kanaal en eventuele statuspictogrammen. Binnenvaartmarifoons zijn bedoeld voor radiotelefonie: luisteren en spreken. Zeevaartmarifoons kunnen daarnaast DSC (Digital Selective Calling) gebruiken voor digitale nood-, spoed- en veiligheidsoproepen. DSC-gebruik is op binnenwater niet toegestaan; daarom is die functie op binnenvaarttoestellen afwezig of gedeactiveerd.

Kortom: een moderne vaste VHF-marifoon is eenvoudig te bedienen, maar strikt gereguleerd. Stel volume en squelch goed af, houd het display leesbaar in het donker, gebruik altijd het juiste vermogen en kanaal, en respecteer de beperkingen rond dual watch, scrambler en DSC op binnenwater. Dat zorgt voor heldere, veilige en wettige communicatie op het water.